Η στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία να επιτευχθεί και να διατηρηθεί μια στύση ικανή για σεξουαλική δραστηριότητα. Όταν ένας ασθενής αντιμετωπίζει προβλήματα στύσης κατά καιρούς, δεν είναι απαραίτητα λόγος ανησυχίας. Εάν η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα συνεχές ζήτημα, μπορεί να προκαλέσει άγχος, να επηρεάσει την αυτοπεποίθησή  και να συμβάλει σε προβλήματα σχέσεων. Τα προβλήματα με τη στύση ή τη διατήρηση της στύσης μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι μιας υποκείμενης οργανικής πάθησης που χρειάζεται θεραπεία.

Στυτική Δυσλειτουργία – Ανδρική Σεξουαλική Διέγερση

Η ανδρική σεξουαλική διέγερση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που χρειάζεται το κεντρικό νευρικό σύστημα, τις ορμόνες, τα συναισθήματα, τα νεύρα, τους μυς και τα αιμοφόρα αγγεία. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να προκύψει από ένα πρόβλημα με οποιοδήποτε από αυτά. Ομοίως, το άγχος και οι ανησυχίες για την ψυχική υγεία μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη στυτική δυσλειτουργία.

Μερικές φορές ένας συνδυασμός σωματικών και ψυχολογικών ζητημάτων προκαλεί στυτική δυσλειτουργία. Για παράδειγμα, μια μικρή σωματική κατάσταση που επιβραδύνει τη σεξουαλική σας απάντηση μπορεί να προκαλέσει άγχος για τη διατήρηση της στύσης. Το άγχος που προκύπτει μπορεί να οδηγήσει ή να επιδεινώσει τη στυτική δυσλειτουργία. Σε πολλές περιπτώσεις, η στυτική δυσλειτουργία προκαλείται από κάτι φυσικό.

Στυτική Δυσλειτουργία: Αιτίες

Οι κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Καρδιακή ασθένεια
• Αθηροσκλήρωση
• Υψηλή χοληστερόλη
• Υπέρταση
• Διαβήτης
• Παχυσαρκία
• Μεταβολικό σύνδρομο – μια κατάσταση που περιλαμβάνει αυξημένη αρτηριακή πίεση, υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, σωματικό λίπος στη μέση και υψηλή χοληστερόλη
• Νόσος του Parkinson
• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα
• Χρήση καπνού
• Νόσος Peyronie
• Αλκοολισμός και άλλες μορφές κατάχρησης ουσιών
• Διαταραχή ύπνου
• Θεραπείες για καρκίνο του προστάτη ή υπερτροφία προστάτη
• Χειρουργικές επεμβάσεις ή τραυματισμοί που επηρεάζουν την πυελική περιοχή ή το νωτιαίο μυελό
• Χαμηλή τεστοστερόνη
• Ψυχολογικά αίτια στυτικής δυσλειτουργίας. Ο εγκέφαλος παίζει βασικό ρόλο στην ενεργοποίηση της σειράς φυσικών γεγονότων που προκαλούν στύση, ξεκινώντας από συναισθήματα σεξουαλικού ενθουσιασμού. Ορισμένα πράγματα μπορούν να επηρεάσουν τα σεξουαλικά συναισθήματα και να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη στυτική δυσλειτουργία. Αυτά περιλαμβάνουν:
• Κατάθλιψη, άγχος ή άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας
• Στρες
• Προβλήματα σχέσεων λόγω άγχους, κακής επικοινωνίας ή άλλων ανησυχιών

Στυτική Δυσλειτουργία: Παράγοντες κινδύνου

Διάφοροι παράγοντες κινδύνου μπορούν να συμβάλουν στη στυτική δυσλειτουργία, όπως:

• Ιατρικές καταστάσεις, ιδιαίτερα διαβήτης ή καρδιακές παθήσεις
• Η χρήση καπνού, η οποία περιορίζει τη ροή του αίματος στις φλέβες και τις αρτηρίες, μπορεί – με την πάροδο του χρόνου – να προκαλέσει χρόνιες καταστάσεις υγείας που οδηγούν σε στυτική δυσλειτουργία
• Υπερβολικό βάρος, ειδικά εάν είστε παχύσαρκοι
• Ορισμένες ιατρικές θεραπείες, όπως χειρουργική επέμβαση προστάτη ή ακτινοθεραπεία για καρκίνο
• Τραυματισμοί, ιδιαίτερα αν βλάψουν τα νεύρα ή τις αρτηρίες που ελέγχουν τις στύσεις
• Φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων αντικαταθλιπτικών, αντιισταμινικών και φαρμάκων για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης, του πόνου ή των καταστάσεων του προστάτη
• Ψυχολογικές καταστάσεις, όπως άγχος, άγχος ή κατάθλιψη
• Χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ, ειδικά αν είστε μακροχρόνιος χρήστης ναρκωτικών ή πολύ αλκοολικός

Στυτική Δυσλειτουργία: Επιπλοκές

• Μια μη ικανοποιητική σεξουαλική ζωή
• Άγχος
• Αμηχανία ή χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Προβλήματα σχέσεων
• Αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης

Στυτική Δυσλειτουργία: Πρόληψη

Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της στυτικής δυσλειτουργίας είναι να κάνετε επιλογές υγιεινού τρόπου ζωής και να διαχειριστείτε τυχόν υπάρχουσες συνθήκες υγείας. Για παράδειγμα:

• Σταματήστε το κάπνισμα, περιορίστε ή αποφύγετε το αλκοόλ και μην χρησιμοποιείτε παράνομα ναρκωτικά.
• Τακτική άσκηση.
• Λάβετε μέτρα για να μειώσετε το άγχος.
• Λάβετε ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας

Στυτική Δυσλειτουργία: Θεραπεία

Ανάλογα με την αιτία και τη σοβαρότητα της στυτικής δυσλειτουργίας και τυχόν υποκείμενα προβλήματα υγείας, μπορεί να έχετε διάφορες επιλογές θεραπείας. Ο γιατρός θα σας εξηγήσει τους κινδύνους και τα οφέλη κάθε θεραπείας και θα εξετάσει τις προτιμήσεις σας. Οι προτιμήσεις του συντρόφου σας μπορεί επίσης να παίξουν ρόλο στις επιλογές θεραπείας σας.

Η γυναικομαστία είναι η αύξηση στην ποσότητα του μαστικού αδένα σε αγόρια ή άνδρες, που προκαλείται από ανισορροπία των ορμονών, οιστρογόνων και τεστοστερόνης. Η γυναικομαστία μπορεί να επηρεάσει τον έναν ή και τους δύο μαστούς, μερικές φορές ετερόπλευρα.

Τα νεογέννητα μωρά, τα αγόρια στην εφηβεία και οι ηλικιωμένοι άνδρες μπορεί να αναπτύξουν γυναικομαστία ως αποτέλεσμα φυσιολογικών αλλαγών στα επίπεδα των ορμονών, παρόλο που υπάρχουν και άλλες αιτίες.

Γενικά, η γυναικομαστία δεν είναι σοβαρό πρόβλημα, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Άνδρες και αγόρια με γυναικομαστία μερικές φορές έχουν πόνο στο στήθος τους και αίσθημα ντροπής.

Η γυναικομαστία μπορεί να υποχωρήσει μόνη της. Εάν επιμείνει, φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει.

Γυναικομαστία: Συμπτώματα

Τα σημεία και συμπτώματα της γυναικομαστίας περιλαμβάνουν:

• Αυξημένος μαστικός αδένας στην ψηλάφηση
• Έντονη ευαισθησία στην ψηλάφησης του στήθους
• Έκκριση υγρούς από τις θηλές ετερόπλευρα ή αμφοτερόπλευρα

Γυναικομαστία: Αιτίες

Η γυναικομαστία προκαλείται λόγω μείωσης της ποσότητας της ορμόνης τεστοστερόνης σε σύγκριση με τα οιστρογόνα. Η μείωση μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις που εμποδίζουν τις επιδράσεις της τεστοστερόνης, μειώνουν την έκκριση της τεστοστερόνη ή αυξάνουν τα επίπεδα των οιστρογόνων. Αρκετά πράγματα μπορούν να διαταράξουν την ορμονική ισορροπία, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω:

• Φυσικές αλλαγές ορμονών: οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τα οιστρογόνα ως αποκλειστικά γυναικεία ορμόνη, αλλά και οι άνδρες τα παράγουν – αν και συνήθως σε μικρές ποσότητες. Τα επίπεδα ανδρικών οιστρογόνων που είναι πολύ υψηλά ή είναι εκτός ισορροπίας με τα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσουν γυναικομαστία.
• Γυναικομαστία σε βρέφη: : περισσότερα από τα μισά αρσενικά βρέφη γεννιούνται με αυξημένο στήθος λόγω των επιδράσεων των οιστρογόνων της μητέρας τους. Γενικά, ο πρησμένος ιστός του μαστού εξαφανίζεται μέσα σε δύο έως τρεις εβδομάδες μετά τη γέννηση.
• Γυναικομαστία κατά την εφηβεία: η γυναικομαστία που προκαλείται από ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία είναι σχετικά συχνή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο πρησμένος ιστός του μαστού θα εξαφανιστεί χωρίς θεραπεία εντός έξι μηνών έως δύο ετών.
• Ηλικιωμένοι: οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν με τη φυσιολογική γήρανση μπορούν να προκαλέσουν γυναικομαστία, ειδικά σε άνδρες που είναι υπέρβαροι.
• Γυναικομαστία σε ενήλικες: ο επιπολασμός της γυναικομαστίας κορυφώνεται και πάλι μεταξύ 50 και 69 ετών. Τουλάχιστον 1 στους 4 άνδρες αυτής της ηλικιακής ομάδας επηρεάζεται.
• Φάρμακα: ένας αριθμός φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει γυναικομαστία. Αυτά περιλαμβάνουν: αντι-ανδρογόνα (φλουταμίδη, φιναστερίδη (Proscar, Propecia σπιρονολακτόνη (Aldactone, Carospir)), αναβολικά στεροειδή και ανδρογόνα, αγχολυτικά όπως η διαζεπάμη, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, αντιβιοτικά, σιμετιδίνη, μετοκλοπραμίδη , διγοξίνη, αναστολείς διαύλων ασβεστίου και αντικαρκινικά φάρμακα.
• Φάρμακα για το AIDS: η γυναικομαστία μπορεί να αναπτυχθεί σε άνδρες που είναι θετικοί στον HIV και λαμβάνουν ένα θεραπευτικό σχήμα που ονομάζεται υψηλής δραστικότητας αντιρετροϊκή θεραπεία. Το Efavirenz (Sustiva) σχετίζεται συχνότερα με γυναικομαστία από ό, τι άλλα φάρμακα για τον ιό HIV.
• Ναρκωτικά και αλκοόλ
• Υπογοναδισμός: παθήσεις που παρεμβαίνουν στη φυσιολογική παραγωγή τεστοστερόνης, όπως το σύνδρομο Klinefelter ή η υποφυσιακή ανεπάρκεια, μπορεί να σχετίζονται με γυναικομαστία.
• Όγκοι : ορισμένοι όγκοι, όπως αυτοί που αφορούν τους όρχεις, τα επινεφρίδια ή την υπόφυση, μπορούν να παράγουν ορμόνες που μεταβάλλουν την ισορροπία ανδρικής-γυναικείας ορμόνης.
• Υπερθυρεοειδισμός.
• Νεφρική ανεπάρκεια: περίπου οι μισοί άνθρωποι που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση αντιμετωπίζουν γυναικομαστία λόγω ορμονικών αλλαγών.
• Ηπατική ανεπάρκεια και κίρρωση: οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών που σχετίζονται με ηπατικά προβλήματα και φάρμακα για κίρρωση σχετίζονται με τη γυναικομαστία.
• Υποσιτισμός/πείνα & επανασίτιση: όταν το σώμα σας στερείται επαρκούς διατροφής, τα επίπεδα τεστοστερόνης μειώνονται ενώ τα επίπεδα οιστρογόνων παραμένουν τα ίδια, προκαλώντας ορμονική ανισορροπία. Η γυναικομαστία μπορεί επίσης να συμβεί όταν ξαναρχίσει η κανονική διατροφή.
• Φυτικά προϊόντα: τα φυτικά έλαια, όπως το δέντρο τσαγιού ή η λεβάντα, που χρησιμοποιούνται σε σαμπουάν, σαπούνια ή λοσιόν έχουν συσχετιστεί με γυναικομαστία. Αυτό οφείλεται πιθανώς στην ασθενή οιστρογονική τους δράση.

Γυναικομαστία: Επιπλοκές

Η γυναικομαστία έχει λίγες σωματικές επιπλοκές, αλλά μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα που προκαλούνται από την εμφάνιση.

Γυναικομαστία: Πρόληψη

Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που μπορείτε να ελέγξετε και που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο γυναικομαστίας:

• Μην χρησιμοποιείτε ναρκωτικά. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τα στεροειδή και ανδρογόνα, αμφεταμίνες, ηρωίνη και μαριχουάνα.
• Αποφύγετε το αλκοόλ. Μην πίνετε αλκοόλ. Αν πίνετε, κάντε το με μέτρο.
• Αναθεωρήστε τα φάρμακά σας. Εάν παίρνετε φάρμακα που είναι γνωστό ότι προκαλούν γυναικομαστία, ρωτήστε το γιατρό σας εάν υπάρχουν άλλες επιλογές.

Γυναικομαστία: Διάγνωση

Με αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις

Γυναικομαστία: Διαφορική διάγνωση

Καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Λιπομαστία: αύξηση του λιπώδους ιστού στην περιοχή του μαστού.
• Καρκίνος του μαστού: αν και ασυνήθιστο στους άνδρες, μπορεί να συμβεί
• Απόστημα: πρόκειται για λοίμωξη του ιστού του μαστού.

Γυναικομαστία: Θεραπεία

Οι περισσότερες περιπτώσεις γυναικομαστίας υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, εάν η γυναικομαστία προκαλείται από μια υποκείμενη κατάσταση, όπως υπογοναδισμός, υποσιτισμός ή κίρρωση, αυτή η κατάσταση μπορεί να χρειαστεί θεραπεία. Εάν παίρνετε φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν γυναικομαστία, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τη διακοπή τους ή την αντικατάσταση άλλου φαρμάκου. Η θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική, εάν η γυναικομαστία δεν βελτιωθεί από μόνη της ή εάν προκαλεί σημαντικό πόνο, ευαισθησία ή αμηχανία. 

Ο ανδρικός υπογοναδισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα δεν παράγει αρκετή ορμόνη τεστοστερόνη, που παίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του ανδρικού φύλου.

Μπορεί να υπάρχει εκ γενετής ή και να εμφανιστεί αργότερα στη ζωή, συχνά από τραυματισμό ή λοίμωξη. Τα αποτελέσματα – και τι μπορείτε να κάνετε γι ‘αυτά – εξαρτώνται από την αιτία και σε ποιο σημείο της ζωής σας εμφανίζεται ο ανδρικός υπογοναδισμός. Ορισμένοι τύποι ανδρικού υπογοναδισμού μπορούν να αντιμετωπιστούν με θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης.

Υπογοναδισμός: Συμπτώματα

Ο υπογοναδισμός μπορεί να ξεκινήσει κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη, πριν από την εφηβεία ή κατά την ενηλικίωση. Τα σημεία και τα συμπτώματα εξαρτώνται από το πότε αναπτύσσεται η κατάσταση.

• Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Εάν το σώμα δεν παράγει αρκετή τεστοστερόνη κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μειωμένη ανάπτυξη των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Ανάλογα με το πότε αναπτύσσεται ο υπογοναδισμός και πόση τεστοστερόνη υπάρχει, ένα παιδί που είναι γενετικά αρσενικό μπορεί να γεννηθεί με:

• Γυναικεία γεννητικά όργανα
• Γεννητικά όργανα που δεν είναι ούτε σαφώς αρσενικά ούτε σαφώς θηλυκά (διφορούμενα γεννητικά όργανα)
• Υποανάπτυκτα ανδρικά γεννητικά όργανα
• Εφηβεία

Ο ανδρικός υπογοναδισμός μπορεί να καθυστερήσει την εφηβεία ή να προκαλέσει ατελή ή έλλειψη φυσιολογικής ανάπτυξης. Μπορεί να εμποδίσει:

• Ανάπτυξη μυϊκής μάζας
• Εμβάθυνση της φωνής
• Αύξηση τριχοφυΐας του σώματος και του προσώπου
• Ανάπτυξη πέους και όρχεων

Και μπορεί να προκαλέσει:

• Υπερβολική ανάπτυξη των χεριών και των ποδιών σε σχέση με τον κορμό του σώματος
• Γυναικομαστία
• Ενηλικίωση

Σε ενήλικες άνδρες, ο υπογοναδισμός μπορεί να αλλάξει ορισμένα αντρικά φυσικά χαρακτηριστικά και να βλάψει τη φυσιολογική αναπαραγωγική λειτουργία. Τα πρώτα σημεία και συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη σεξουαλική ορμή, επιθυμία και διάθεση
• Μειωμένη ενέργεια
• Κατάθλιψη

Με την πάροδο του χρόνου, οι άνδρες με υπογοναδισμό μπορεί να αναπτύξουν:

• Στυτική δυσλειτουργία
• Υπογονιμότητα ή στειρότητα
• Μείωση της τριχοφυΐας στο πρόσωπο και το σώμα
• Μείωση της μυϊκής μάζας
• Γυναικομαστία
• Οστεοπόρωση
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Εξάψεις

Υπογοναδισμός: Αιτίες

Ο ανδρικός υπογοναδισμός σημαίνει ότι οι όρχεις δεν παράγουν αρκετή από την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι υπογοναδισμού:

Πρωτοπαθής: αυτός ο τύπος υπογοναδισμού – γνωστός και ως πρωτοπαθής ανεπάρκεια των όρχεων – προέρχεται από ένα πρόβλημα στους όρχεις.

Δευτεροπαθής: αυτός ο τύπος υπογοναδισμού υποδηλώνει πρόβλημα στον υποθάλαμο ή στην υπόφυση – μέρη του εγκεφάλου που σηματοδοτούν τους όρχεις να παράγουν τεστοστερόνη. Ο υποθάλαμος παράγει ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης, η οποία δίνει σήμα στην υπόφυση να παράγει ορμόνη διέγερσης ωοθυλακίων (FSH) και ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH). Η ωχρινοτρόπος ορμόνη δίνει σήμα στους όρχεις να παράγουν τεστοστερόνη.

Οποιοσδήποτε τύπος υπογοναδισμού μπορεί να προκληθεί από μια κληρονομική(συγγενή) πάθηση ή κάτι που συμβαίνει αργότερα στη ζωή (επίκτητη), όπως ένας τραυματισμός ή μια λοίμωξη. Κατά καιρούς, ο πρωτοπαθής και ο δευτεροπαθής υπογοναδισμός εμφανίζονται μαζί.

Πρωτοπαθής υπογοναδισμός

Οι κοινές αιτίες του πρωτοπαθούς υπογοναδισμού περιλαμβάνουν:

• Σύνδρομο Klinefelter: αυτή η κατάσταση προκύπτει από μια συγγενή ανωμαλία των χρωμοσωμάτων φύλου, Χ και Υ. Ένα αρσενικό έχει κανονικά ένα χρωμόσωμα Χ και ένα Υ. Στο σύνδρομο Klinefelter, δύο ή περισσότερα Χ χρωμοσώματα υπάρχουν εκτός από ένα Υ χρωμόσωμα. Το χρωμόσωμα Υ περιέχει το γενετικό υλικό που καθορίζει το φύλο ενός παιδιού και τη σχετική ανάπτυξη. Το επιπλέον χρωμόσωμα Χ που εμφανίζεται στο σύνδρομο Klinefelter προκαλεί ανώμαλη ανάπτυξη των όρχεων, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε υποπαραγωγή τεστοστερόνης.
• Κρυψορχία: πριν από τη γέννηση, οι όρχεις αναπτύσσονται μέσα στην κοιλιά και φυσιολογικά μετακινούνται προς τα κάτω στη μόνιμη θέση τους στο όσχεο. Μερικές φορές ο ένας ή και οι δύο όρχεις δεν κατέρχονται στην γέννηση. Αυτή η κατάσταση συχνά διορθώνεται μέσα στα πρώτα χρόνια της ζωής χωρίς θεραπεία. Εάν δεν διορθωθεί στην πρώιμη παιδική ηλικία, μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία των όρχεων και μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης.
• Ορχίτιδα: ως επιπλοκή της παρωτίτιδας, μια λοίμωξή στους όρχεις
• Αιμοχρωμάτωση: μια σπάνια νόσος που μπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια των όρχεων ή δυσλειτουργία της υπόφυσης, επηρεάζοντας την παραγωγή τεστοστερόνης.
• Τραυματισμός των όρχεων: επειδή βρίσκονται έξω από την κοιλιά, οι όρχεις είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς. Η βλάβη στους κανονικά αναπτυγμένους όρχεις μπορεί να προκαλέσει υπογοναδισμό. Η βλάβη σε έναν όρχι μπορεί να μην επηρεάσει την ολική παραγωγή τεστοστερόνης.
• Θεραπεία του καρκίνου: η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή τεστοστερόνης και σπέρματος. Τα αποτελέσματα και των δύο θεραπειών είναι συχνά προσωρινά, αλλά μπορεί να εμφανιστεί μόνιμη υπογονιμότητα. Αν και πολλοί άνδρες ανακτούν τη γονιμότητά τους μέσα σε λίγους μήνες μετά τη θεραπεία, η διατήρηση του σπέρματος πριν από την έναρξη της θεραπείας για τον καρκίνο είναι μια επιλογή για τους άνδρες.

Δευτεροπαθής υπογοναδισμός

Σε αυτήν την περίπτωση, οι όρχεις είναι φυσιολογικοί αλλά δεν λειτουργούν σωστά λόγω προβλήματος με την υπόφυση ή τον υποθάλαμο. Ένας αριθμός καταστάσεων μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθή υπογοναδισμό, συμπεριλαμβανομένων:

• Σύνδρομο Kallmann: ανώμαλη ανάπτυξη της περιοχής του εγκεφάλου που ελέγχει την έκκριση ορμονών της υπόφυσης (υποθάλαμος). Αυτή η ανωμαλία μπορεί επίσης να επηρεάσει την ικανότητα μυρωδιάς (ανοσμία) και να προκαλέσει αχρωματοψία.
• Διαταραχές της υπόφυσης: ανωμαλία στην υπόφυση μπορεί να επηρεάσει την απελευθέρωση ορμονών από την υπόφυση στους όρχεις, επηρεάζοντας την κανονική παραγωγή τεστοστερόνης. Ένα αδένωμα της υπόφυσης ή άλλος τύπος όγκου στον εγκέφαλο που βρίσκεται κοντά στην υπόφυση μπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια τεστοστερόνης ή άλλων ορμονών. Επίσης, η θεραπεία όγκου στον εγκέφαλο, όπως χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, μπορεί να επηρεάσει την υπόφυση και να προκαλέσει υπογοναδισμό.
• Φλεγμονώδης νόσος: η σαρκοείδωση, η ιστοκυττάρωση και η φυματίωση μπορεί να επηρεάσουν τον υποθάλαμο και την υπόφυση και μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή τεστοστερόνης.
• HIV/AIDS: μπορεί να προκαλέσει χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης επηρεάζοντας τον υποθάλαμο, την υπόφυση και τους όρχεις.
• Φάρμακα: τα οπιούχα φάρμακα για τον πόνο και ορισμένες ορμόνες, μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή τεστοστερόνης.
• Παχυσαρκία: το υπερβολικό βάρος σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να σχετίζεται με υπογοναδισμό.
• Φυσιολογική γήρανση: καθώς οι άνδρες γερνούν, υπάρχει μια αργή, προοδευτική μείωση στην παραγωγή τεστοστερόνης. Το ποσοστό ποικίλλει πολύ.

Υπογοναδισμός: Διάγνωση

Η έγκαιρη διάγνωση στα αγόρια μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη προβλημάτων από την καθυστερημένη εφηβεία. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία στους άνδρες προσφέρουν καλύτερη προστασία από την οστεοπόρωση και άλλες σχετικές καταστάσεις. Θα χρειαστούν αιματολογικές εξετάσεις για έλεγχος των ορμονών, ανάλυση σπέρματος, απεικόνιση υπόφυσης και των όρχεων.

Υπογοναδισμός: Θεραπεία

Ο ανδρικός υπογοναδισμός συνήθως αντιμετωπίζεται με αντικατάσταση τεστοστερόνης για να επιστρέψει τα επίπεδα τεστοστερόνης στο φυσιολογικό. Η τεστοστερόνη μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των σημείων και συμπτωμάτων του ανδρικού υπογοναδισμού, όπως μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, μειωμένη ενέργεια, μειωμένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα και απώλεια μυϊκής μάζας και πυκνότητας των οστών. Για τους ηλικιωμένους άνδρες που έχουν χαμηλή τεστοστερόνη και σημεία και συμπτώματα υπογοναδισμού λόγω γήρανσης, τα οφέλη της αντικατάστασης τεστοστερόνης είναι λιγότερο σαφή.

Εάν το πρόβλημα της υπόφυσης είναι η αιτία, μπορούν να χορηγηθούν ορμόνες της υπόφυσης για την τόνωση της παραγωγής σπέρματος και την αποκατάσταση της γονιμότητας. Ένα αδένωμα της υπόφυσης μπορεί να απαιτήσει χειρουργική αφαίρεση, φαρμακευτική αγωγή, ακτινοβολία ή αντικατάσταση άλλων ορμονών.

Σχεδόν 1 στα 7 ζευγάρια είναι υπογόνιμα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν καταφέρει να συλλάβουν ένα παιδί ακόμα κι αν είχαν συχνή, απροστάτευτη σεξουαλική επαφή για παραπάνω από ένα χρόνο . Σε έως και τα μισά από αυτά τα ζευγάρια, η ανδρική υπογονιμότητα παίζει τουλάχιστον μερικό ρόλο.

Η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να προκληθεί από χαμηλή παραγωγή σπέρματος, μη φυσιολογική λειτουργία του σπέρματος ή απόφραξη που εμποδίζει την παράδοση σπέρματος. Ασθένειες, τραυματισμοί, χρόνια προβλήματα υγείας, επιλογές τρόπου ζωής και άλλοι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στην ανδρική υπογονιμότητα.

Η αδυναμία σύλληψης ενός παιδιού μπορεί να είναι αγχωτική και απογοητευτική, αλλά υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την ανδρική υπογονιμότητα.

Υπογονιμότητα: Συμπτώματα

Το κύριο σημάδι της ανδρικής υπογονιμότητας είναι η αδυναμία σύλληψης ενός παιδιού. Μπορεί να μην υπάρχουν άλλα εμφανή σημεία ή συμπτώματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, ένα υποκείμενο πρόβλημα όπως μια κληρονομική διαταραχή, ορμονική ανισορροπία, διασταλμένες φλέβες γύρω από τον όρχι ή μια κατάσταση που εμποδίζει τη διέλευση του σπέρματος προκαλεί σημεία και συμπτώματα. Τα σημεία και τα συμπτώματα που μπορεί να παρατηρήσετε περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα με τη σεξουαλική λειτουργία – για παράδειγμα, δυσκολία στην εκσπερμάτωση ή μικρούς όγκους εκσπερμάτωσης υγρού, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή δυσκολία στη διατήρηση στύσης (στυτική δυσλειτουργία)
• Πόνος, πρήξιμο ή εξόγκωμα στην περιοχή των όρχεων
• Επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές λοιμώξεις
• Γυναικομαστία
• Μειωμένη τριχοφυΐα προσώπου ή σώματος ή άλλα σημάδια χρωμοσωμικής ή ορμονικής ανωμαλίας
• Χαμηλότερος από τον κανονικό αριθμό σπερματοζωαρίων (λιγότερα από 15 εκατομμύρια σπέρματα ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος ή συνολικός αριθμός σπέρματος λιγότερο από 39 εκατομμύρια ανά εκσπερμάτιση)

Υπογονιμότητα: Αιτίες

Προβλήματα με την ανδρική γονιμότητα μπορεί να προκληθούν από μια σειρά από ζητήματα υγείας και ιατρικές θεραπείες:

• Κιρσόκηλη: κιρσοκήλη είναι ένα διεύρυνση των φλεβών που αποστραγγίζουν τον όρχι. Είναι η πιο κοινή αναστρέψιμη αιτία ανδρικής υπογονιμότητας. Αν και ο ακριβής λόγος που η κιρσοκήλη προκαλεί υπογονιμότητα είναι άγνωστος, μπορεί να σχετίζεται με μη φυσιολογική ροή αίματος. Η κιρσοκήλη οδηγεί σε μειωμένη ποσότητα και ποιότητα σπέρματος.
• Λοίμωξη: ορισμένες λοιμώξεις μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή σπέρματος ή την υγεία του σπέρματος ή μπορεί να προκαλέσουν ουλές που εμποδίζουν τη διέλευση του σπέρματος. Αυτές περιλαμβάνουν φλεγμονή της επιδιδυμίδας (επιδιδυμίτιδα) ή των όρχεων (ορχίτιδα) και ορισμένες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της γονόρροιας ή του HIV. Παρόλο που ορισμένες λοιμώξεις μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη βλάβη των όρχεων, τις περισσότερες φορές το σπέρμα μπορεί ακόμα να ανακτηθεί.
• Θέματα εκσπερμάτωσης: η ανάδρομη εκσπερμάτωση συμβαίνει όταν το σπέρμα εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη κατά τη διάρκεια του οργασμού αντί να βγαίνει από την άκρη του πέους. Διάφορες καταστάσεις υγείας μπορεί να προκαλέσουν ανάδρομη εκσπερμάτωση, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης, φαρμάκων και χειρουργικής επέμβασης της ουροδόχου κύστης, του προστάτη ή της ουρήθρας.
• Αντισώματα που προσβάλλουν το σπέρμα: τα αντισπερματικά αντισώματα είναι πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που λανθασμένα προσδιορίζουν το σπέρμα ως επιβλαβείς εισβολείς και προσπαθούν να τα εξαλείψουν.
• Όγκοι: οι κακοήθεις και οι καλοήθεις όγκοι μπορούν να επηρεάσουν τα ανδρικά αναπαραγωγικά όργανα άμεσα, μέσω των αδένων που απελευθερώνουν ορμόνες που σχετίζονται με την αναπαραγωγή, όπως η υπόφυση ή από άγνωστες αιτίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοβολία ή η χημειοθεραπεία για τη θεραπεία όγκων μπορεί να επηρεάσουν τη γονιμότητα των ανδρών.
• Κρυψορχία: σε ορισμένα αρσενικά, κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης ένας ή και οι δύο όρχεις αποτυγχάνουν να φθάσουν στο όσχεο και καταλήγουν στον βουβωνικό πόρο ή ενδοκοιλιακά. Η μειωμένη γονιμότητα είναι πιο πιθανή σε άνδρες που είχαν αυτή την κατάσταση.
• Ορμονικές ανισορροπίες: η υπογονιμότητα μπορεί να προκύψει από διαταραχές των ίδιων των όρχεων ή ανωμαλία που επηρεάζει άλλα ορμονικά συστήματα συμπεριλαμβανομένου του υποθαλάμου, της υπόφυσης, του θυρεοειδούς και των επινεφριδίων. Η χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός) και άλλα ορμονικά προβλήματα έχουν μια σειρά από πιθανές υποκείμενες αιτίες.
• Ελαττώματα των σωληναρίων που μεταφέρουν σπέρμα. Πολλοί διαφορετικοί σωλήνες μεταφέρουν σπέρμα. Μπορούν να μπλοκαριστούν λόγω διαφόρων αιτιών, όπως ακούσιο τραυματισμό από χειρουργική επέμβαση, προηγούμενες λοιμώξεις, τραύματα ή ανώμαλη ανάπτυξη, όπως με κυστική ίνωση ή παρόμοιες κληρονομικές καταστάσεις. Η απόφραξη μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του όρχεως, στους σωλήνες που στραγγίζουν τον όρχι, στην επιδιδυμίδα, στα αγγεία, κοντά στους εκσπερματικούς αγωγούς ή στην ουρήθρα.
• Χρωμοσωμικές ανωμαλίες: κληρονομικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Klinefelter – στο οποίο ένα αρσενικό γεννιέται με δύο χρωμοσώματα Χ και ένα χρωμόσωμα Υ (αντί για ένα Χ και ένα Υ) – προκαλούν μη φυσιολογική ανάπτυξη των ανδρικών αναπαραγωγικών οργάνων. Άλλα γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με τη στειρότητα περιλαμβάνουν την κυστική ίνωση και το σύνδρομο Kallmann.
• Προβλήματα με τη σεξουαλική επαφή: αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πρόβλημα διατήρησης ή διατήρησης στύσης επαρκούς για σεξ (στυτική δυσλειτουργία), πρόωρη εκσπερμάτωση, επώδυνη επαφή, ανατομικές ανωμαλίες όπως άνοιγμα της ουρήθρας κάτω από το πέος (υποσπαδία) ή ψυχολογικά προβλήματα ή προβλήματα που παρεμβαίνουν στο σεξ.
• Κοιλιοκάκη: η κοιλιοκάκη είναι μια πεπτική διαταραχή που προκαλείται από την ευαισθησία σε μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι που ονομάζεται γλουτένη. Η κατάσταση μπορεί να συμβάλει στην ανδρική υπογονιμότητα. Η γονιμότητα μπορεί να βελτιωθεί μετά την υιοθέτηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη.
• Ορισμένα φάρμακα: η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης, μακροχρόνια χρήση αναβολικών στεροειδών, φάρμακα για τον καρκίνο (χημειοθεραπεία), ορισμένα φάρμακα για έλκη, ορισμένα φάρμακα για αρθρίτιδα και ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή σπέρματος και να μειώσουν τη γονιμότητα των ανδρών.
• Προηγούμενες επεμβάσεις: ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις ενδέχεται να σας εμποδίσουν να έχετε σπέρμα στην εκσπερμάτωσή σας, όπως αγγειοτομή, χειρουργικές επεμβάσεις οστού ή όρχεων, επεμβάσεις προστάτη και μεγάλες κοιλιακές επεμβάσεις για καρκίνους όρχεων και ορθού, μεταξύ άλλων.
• Έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους: η εκτεταμένη έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, οργανικούς διαλύτες και υλικά βαφής μπορεί να συμβάλει στον χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων. Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα. Η έκθεση σε μόλυβδο ή άλλα βαρέα μέταλλα μπορεί επίσης να προκαλέσει στειρότητα. Η έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να μειώσει την παραγωγή σπέρματος, αν και συχνά τελικά θα επιστρέψει στο φυσιολογικό. Με υψηλές δόσεις ακτινοβολίας, η παραγωγή σπέρματος μπορεί να μειωθεί οριστικά.
• Υπερθέρμανση των όρχεων: οι αυξημένες θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή και τη λειτουργία του σπέρματος. Παρόλο που οι μελέτες είναι περιορισμένες και δεν καταλήγουν σε συμπέρασμα, η συχνή χρήση σάουνων ή υδρομασάζ μπορεί να επηρεάσει προσωρινά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων σας.
• Χρήση ναρκωτικών: τα αναβολικά στεροειδή που λαμβάνονται για την τόνωση της μυϊκής δύναμης και ανάπτυξης μπορούν να προκαλέσουν συρρίκνωση των όρχεων και μείωση της παραγωγής σπέρματος. Η χρήση κοκαΐνης ή μαριχουάνας μπορεί να μειώσει προσωρινά τον αριθμό και την ποιότητα του σπέρματος σας επίσης.
• Χρήση αλκοόλ: η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης, να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία και να μειώσει την παραγωγή σπέρματος. Ηπατική νόσος που προκαλείται από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας.
• Κάπνισμα: οι άντρες που καπνίζουν μπορεί να έχουν μικρότερο αριθμό σπερματοζωαρίων από αυτούς που δεν καπνίζουν. Ο παθητικός καπνός μπορεί επίσης να επηρεάσει τη γονιμότητα των ανδρών.
• Παχυσαρκία: η παχυσαρκία μπορεί να βλάψει τη γονιμότητα με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένου του άμεσου επηρεασμού του ίδιου του σπέρματος καθώς και προκαλώντας ορμονικές αλλαγές που μειώνουν τη γονιμότητα των ανδρών.

Υπογονιμότητα: Πρόληψη

Η ανδρική υπογονιμότητα δεν μπορεί πάντα να προληφθεί. Ωστόσο, μπορείτε να προσπαθήσετε να αποφύγετε μερικές γνωστές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας. Για παράδειγμα:

• Μην καπνίζετε.
• Περιορίστε ή αποφύγετε το αλκοόλ.
• Αποφύγετε τα παράνομα ναρκωτικά.
• Διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
• Αποφύγετε πράγματα που οδηγούν σε παρατεταμένη θερμότητα για τους όρχεις.
• Μειώστε το στρες.
• Αποφύγετε την έκθεση σε φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα και άλλες τοξίνες.

Υπογονιμότητα: Θεραπεία

Ανάλογα με το ατομικό ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς, αποφασίζεται και η αντίστοιχη θεραπεία εξατομικευμένα. Σημαντικός είναι και ο έλεγχος της συντρόφου, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια υγιής εγκυμοσύνη